Widzów - legendy i fakty
Nazwa miejscowości wskazuje, że Widzów istniał już w XIV w. Ziemie te należały do mężczyzny imieniem Widz. Stąd cały teren ,,był Widzów", czyli należał do Widza. Charakterystyczne, że nazwy sąsiednich miejscowości zostały utworzone na podobnej zasadzie: Jacków, Teklinów.
Według legendy nazwa Widzów pochodzi od słowa ,,widzieć się" stąd ,,widzenie" w znaczeniu ,,spotkanie". Dawno temu pewien właściciel dworku, znajdującego się na terenie dzisiejszego Widzowa, spotykał się potajemnie ze swoją ukochaną. Niestety prowadził dość rozrzutny tryb życia i wkrótce dworek przegrał w karty. Ukochana dopiero po ślubie dowiedziała się o tym fakcie. Zaskoczona beztroską i egoizmem męża, popadła w depresję. Po długiej chorobie niestety zmarła. Nazwa miejscowości powstała na pamiątkę miejsca, w którym spotykali się kiedyś, widywali młodzi ludzie.
Niewiele natomiast zachowało się źródeł do najdawniejszych dziejów Widzowa. Najstarszym dokumentem jest ,,Liber Beneficjorum" Jana Łaskiego z 1521 r., w której wieś wymieniono jako należącą do parafii w Kruszynie. Prawdopodobnie należała do kolejnych właścicieli tej miejscowości. Następna historyczna wzmianka mówi o drewnianej kaplicy w Widzowie z XVII w. Jednak najwięcej źródeł zawierających informacje o przeszłości Widzowa pochodzi z XIX w. Są to przede wszystkim istniejące do dziś dobra kultury, miejsca pamięci narodowej, kroniki: szkoły i OSP oraz publikacje o charakterze gospodarczym i społecznym. Do najciekawszych na terenie powiatu częstochowskiego pozostałości zespołu folwarcznego z przełomu XIX i XX w. należą te które można zobaczyć w Widzowie. Są to budynek administracyjny, murowane stajnie i ogromny spichlerz. Poza tym trzeba wymienić kościół parafialny, młyn motorowy.
Niesłychanie ważnym dla historii i rozwoju Widzowa jest fakt położenia geograficznego. Bliskość Kruszyny, budowa kolei Warszawsko-Wiedeńskiej oraz funkcjonowanie i rozkwit stadniny koni zadecydowały o istnieniu Widzowa.
Na początku XX wieku w Widzowie mieszkało mniej niż 60 stałych mieszkańców. Do tego należy dodać kilka rodzin pracowników folwarcznych . Kiedy w 1895 roku Eugeniusz Adolf książę Lubomirski z Kruszyny kupił folwark Widzów od braci Reszków z majątku Garnek zaczęła się „ rozbudowa „ wsi i napływ mieszkańców . Obecni również nie musieli szukac pracy w innych miejscowościach ponieważ książę Trzej synowie księcia Eugeniusza Adolfa , Stefan Andrzej , Stanisław i Władysław założyli spółkę która zajmowała się hodowlą koni wyścigowych . Po zakupie folwarku Widzów przenieśli hodowlę z Kruszyny gdzie już było za ciasno i zbyt daleko do linii kolejowej – wtedy transport koni obywał się koleją , to im Widzów zawdzięcza swój rozwój . W Widzowie była woda . To ostatecznie przechyliło szalę na korzyść tego miejsca a nie Antoniowa który leżał bliżej bocznicy kolejowej . Obecny kościół zbudowano na miejscu w którym wcześniej stała „ Kaplica Jubileuszowa „ , można przyjąć że zamiarem budowniczych było rozbudowanie tejże kaplicy lub nawet że obecny kościół parafialny jest Kaplicą Jubileuszową . Kaplice „ Jubileuszowe „ stawiano w 1905 roku we wszystkich majątkach i folwarkach należących do księcia Eugeniusza Adolfa Lubomirskiego . Były budowane na ziemi należącej do księcia . Kilka z nich zachowało się do naszych czasów. Najbardziej znana jest kapliczka przy drodze Kruszyna – Wikłów . Widoczne są na niej inskrypcje informujące że jej budowniczym był „ ks. E.A L „ - książę Eugeniusz Adolf Lubomirski . Inne budowano na granicach posiadłości. W Widzowie zachowała się taka „ kapliczka graniczna „ stojąca na granicy ziem folwarków Antoniów – w tamtym czasie należał do Reszków ze wsi Garnek i Widzów . Obecnie stoi pośrodku wsi , jest na niej \data 1902 . Reszkowie po powrocie z Ameryki i „ cudownym ocaleniu „ podczas rejsu przez Atlantyk w 1902 roku ufundowali kilka kapliczek na granicach swoich posiadłości . Najbardziej znana jest chyba ta stojąca na skrzyżowaniu dróg we wsi Garnek . Zachowany napis informuje kto i w jakiej intencji ufundował kapliczkę . Mieszkańcy Widzowa także mieli swoją kapliczkę . Najstarsza pamiętająca jeszcze czasy przemarszu wojsk Napoleona wisiał na wielkim drzewie obok rozgałęzienia drogi na Antoniów – obecnie drzewa już nie ma ale na jej miejscu stoi nowa murowana kapliczka . Inna „ domkowa „stała na placu obok obecnej remizy strażackiej . W kapliczce wisiał obraz Matki Boskiej . Z opisu dokonanego w roku 1902 wynika że była w złym stanie technicznym , przemakał dach . Dokładna lokalizacja nie jest znana lecz możliwa do odtworzenia.
Około roku 1902 powstał Komitet Budowy Kościoła w Widzowie. W 1905 roku Eugeniusz Adolf podzielił majątek pomiędzy synów . Widzów nie został podzielony bo wciąż był własnością spółki 3 braci. To najlepszy okres w dziejach stadniny. Konie wygrywają nie tylko na lokalnym torze w pobliskim Pławnie – Pławieńskie Towarzystwo Wyścigów Konnych lub czasem pisano Hippiczne.
Po roku 1905 nabożeństwa odbywały się przy Kaplicy Jubileuszowej która znajdowała się na terenie folwarku. Lubomirscy z Kruszyny mieli w pałacu swoją kaplicę i swojego kapelana. Przywożono go do Widzowa gdzie były odprawiane msze dla robotników folwarku którzy nie musieli już jeździć do Kruszyny. Mogli więcej czasu poświęcać pracy w stajniach.
Na tym tle dochodzi do pierwszych i nie ostatnich zatargów „ pałacu „ z proboszczem Piotrem Dąbrowskim .
W roku 1909 wspaniałym zwycięstwie na torze pod Wiedniem ogiera o nazwie „ Intrygant „ który urodził się w stajni w Widzowie księżna Róża przekazała datek ma rzecz Komitetu Budowy Kościoła w Widzowie .
Teraz budową zainteresował się także Stefan Andrzej książę Lubomirski. Nad wejściem do kościoła umieszczono malowidło przedstawiające jeźdźca na galopującym koniu - „ Intrygancie „ Tak że każdy wchodzący do kościoła musiał najpierw zobaczyć zwycięskiego ogiera ze stajni w Widzowie . Prace budowlane przerwała wojna światowa . Austryjacy zrabowali dzwon oraz część cegieł i drewno .
Po wojnie folwark podobnie jak i cały majątek Księcia Stefana Andrzeja Lubomirskiego już nigdy nie odzyskały dawnej świetności . Jednak Stajnie i kaplica wciąż pozostawały w rękach rodziny . Podobnie jak Pławno gdzie gospodarzem był syn księcia Eugeniusza Adolfa Tomasz książę Lubomirski . Nałogowy hazardzista . W marcu 1930 roku w Warszawie został nawet na krótko aresztowany przez policję .
Po zawierusze wojennej rozwiązana zostaje spółka braci Lubomirskich . W 1926 roku Lubomirscy sprzedają konie ze stajni w Widzowie . To początek końca .
W 1927 roku umiera syn Stefana Andrzeja , Władysław książę Lubomirski . Następnie drugi jego syn Hieronim książę Lubomirski . 14 lutego 1933 roku umiera córka Władysława i Róży . 8 letnia Róża Gabriela Lubomirska . Cała trójka pochowana jest w krypcie Lubomirskich w kościele w Kruszynie .To był ostatni pogrzeb Lubomirskich w Kruszynie . Kilka lat wcześniej . 26 sierpnia 1930 roku odbywa się ostatnie wesele , ostatni ślub Lubomirskich w Kruszynie . W związek małżeński wstąpili Krystyna córka Stefana Andrzeja księcia Lubomirskiego i Natalii Lubomirskiej oraz Stefan Lubomirski . Małżonkowie byli bardzo blisko spokrewnieni ze sobą . Nie pierwszy to taki związek w Rodzinie .
Oni byli ostatnimi sukcesorami majątku w Kruszynie ale folwark Widzów już wtedy nie należał do Lubomirskich . Około roku 1930 Sprzedają cały folwark . Następują kolejne podziały majątku . W tym samym roku sprzedane zostaje Pławno , majątek nabywa Pan Tadeusz Langhampas de Berier . Obecnie grób 3 członków rodziny znajduje się na cmentarzu parafialnym w Pławnie po prawej stronie głównej alejki kilka metrów za bramą . Utrzymywany był przez wnuczki ostatniej gospodyni właścicieli . W roku 1934 Widzów liczy 122 mieszkańców .
Od chwili wybudowania „ kapliczki jubileuszowej „ w 1905 roku aż do 1926 kaplica w Widzowie jest własnością prywatną ! Po wycofaniu się Stefana Andrzeja księcia Lubomirskiego a w zasadzie spółki synów księcia z Widzowa kaplicę „ przejmują włościanie bo nowy właściciel folwarku – administrator Pan Kobyliński – nie jest zainteresowany utrzymywaniem kaplicy . Jednak wbrew temu co napisano na tablicy przed kościołem nie przekazuje działki Kościołowi ani Parafii.
Obszar administracyjny Widzowa wyznacza od wschodu trasa E-16 i rzeczka Widzówka (dopływ Warty), natomiast od zachodu grunty rolnicze, należące do wsi Lgota Mała. Na północy Widzów graniczy ze wsiami Teklinów i Widzówek oraz otaczającymi je lasami. Południowa granica wsi Widzów to las, znajdujący się na krańcach wsi Kłomnice oraz Kruszyna, a także częściowo wseś Jacków. Długość tego obszaru administracyjnego wynosi ok. 4 km, a szerokość ok. 2 km. Jest to teren równinny, pozbawiony wzniesień, średnio zalesiony, z przewagą lasów iglastych. Występują tu mało urodzajne gleby - bielicowe o ilastym podłożu. Miejscowość rozdzielona jest przez szlak kolejowy, który biegnie prostopadle do głównej ulicy Żwirki i Wigur, rozgraniczając Widzów - centrum i Widzów - tzw. Osiedle.
Zabudowa Widzowa w 80% koncentruje się po obu stronach głównej ulicy Żwirki i Wigury oraz przy ulicy Antoniowskiej. Pozostała część to budynki znajdujące się w najbliższej okolicy dworca PKP Widzów-Teklinów. Obecnie jest to największa miejscowość w naszej gminie.