top of page

Klekoty - Nowy Broniszew, dwie miejscowosci ze wspólną historia

  Klekoty to wieś z kilkusetletnią tradycją. Do dziś zachowały się tutaj jedynie 3 groby. Wieś ta, już dzisiaj nie istnieje. Pochodzenie nazwy jest dyskusyjne. Jezdna z wersji mówi iz nazwa Klekoty pochodzi od nazwisk ludzi, którzy jako pierwsi  tam zamieszkiwali - Klekotowie. Druga wersja wskazuje iż nazwa wsi pochodzi od " klekotów " - werków, młynów na rzeczce Pijawce lub inaczej Strudze przepływającej obok wsi.

  Przez tę miejscowość przebiegał szlak handlowy pomiędzy Kielcami a Wieluniem. W pierwszym okresie swego istnienia Klekoty należały najprawdopodobniej do parafii Brzeźnica, skąd przekazane zostały do parafii Kruszyna. Na przestrzeni lat przekazywane były do różnych parafii (Borowno, Mykanów), by ostatecznie powrócić do Kruszyny. Za pierwszą datę dotyczącą przynależności wsi do parafii Kruszyna uważa się rok 1621 tj. gdy odnotowano w kronice parafialnej narodziny Anny Klekot – córki Marcina i Reginy. W XVII wieku w Klekotach były dwa młyny, karczma i kuźnie.

 

  W 1827 r. Klekoty miały 3 domy i 23 mieszkańców, a w 1883 r. zanotowano 5 domów i 26 mieszkańców oraz karczmę i jej 5 mieszkańców (Słownik geograficzny Królestwa Polskiego). spisy te nie są jednak wiarygodne, gdyż mieszkających tam rodzin było kilkanaście. Wieś ucierpiała podczas Powstania Styczniowego. To tutaj i na Trakcie Moskaliki rozgromiły powstańczy tabor z rannymi. Wcześniej podstępem opanowali przeprawę na Pijawce. Podczas I wojny światowej wieś znalazła się na linii frontu austriacko-rosyjskiego. 

  W czasch świetności, Klekoty była to duża wieś. Swoim zasięgiem obejmowała tereny dzisiejszego Broniszewa Nowego, nazywanego wtedy Kolonia Broniszów. Nazwa pochodzi z kolei od istniejącej już kilkuset lat miejscowości Broniszów. Wieś ta leżała w samym środku leśnych posiadłości Lubomirskich. Ludność kłusowała, kradła drzewo, więc Lubomirscy chcąc się pozbyć niewygodnego sąsiedztwa zaoferowali mieszkańcom 2 morgi ziemi na terenie obecnego Broniszewa Nowego za 1 morgę ziemi na Klekotach. W efekcie takich działań, na Klekotach zostały  2 domostwa: Koćwina i Mielczarka, którzy to nie chcieli się przeprowadzać, oraz leśniczówka. Zabudowania te istniały do czasów II Wojny Światowej. 

"Na mocy umowy zawartej 21 listopada 1921 r. właściciele osad tabelowych wsi Klekoty Nr 2, 3, 4 i 5 zrzekli się przysługujących im serwitutów w zamian za co otrzymali od Stefana Lubomirskiego 28.9698 ha z czego z nieruchomości ziemskiej Kruszyna - 27.2581 ha, z nieruchomości ziemskiej Broniszew litera A - 1.7117 ha."

 

  Klekoty na poczatki XX wieku liczyły ponad 100 mieszkańców. Większość ludzi, którzy obecnie mieszkają  w Broniszewie Nowym, pochodzi z Klekotów. Ludzie ci urzymywali sie z roli i hodowli zwierzat. Na Klekotach był staw, a właściwie grobla. Jednak jej przeznaczenie było inne. Miała spełniać rolę przeciwpowodziową, chronić wieś przed zalaniem. W stawie było bardzo dużo ryb. Staw leżał na terenie gromadzkim, później przeszedł w ręce leśnictwa. Po wojnie, chłopom nie udało się wywalczyć przywrócenia własności sołectwu. Staw został osuszony i w tej chwili rośnie tam las. Także na Klekotach były 2 studnie: u Koćwina i u Mielczarka. W Klekotach była również kuźnia. Jej właścicielem (w 1891 roku) był .... Józef Kowalski 

  Klekoty w 1914 roku, dokładnie w listopadzie znalazły się w centrum działań wojennych. Stanowiły ważny przyczółek walk bowiem zainstalowano w nich lazaret. Walki były bardzo zażarte. Pierwsza połowa listopada pod względem aury była łagodna za to druga nadzwyczaj mroźna i śnieżna. Ranni z uwagi na liczne odmrożenia umierali w okopach, tam też bezpośrednio ich chowano. Dopiero wiosną urządzano pochówki w niedalekich Miroszowach lub przydrożnych mogiłach.

  W Klekotach była również lesniczówka. W 1944 roku gajowym był  Stanisław Iwańczak. Jesienią już po żniwach przybyły w te strony oddziały partyzanckie Armii Ludowej szukające schronienia po walkach pod Ewiną. W wyniku zdrady Niemcy dowiedzieli się o partyzanckim obozie. Zorganizowali ekspedycję. Mieli artylerię, moździerze i samolot . Partyzanci wydostali się z zastawionej pułapki. Niemcy spalili wszystkie zabudowania jakie pozostały, w tym leśniczówkę i zagrode Koćwinów. Gajowy Iwańczak przeniesiony został do innej gajówki, gdzie pracował do emerytury.


  Dzisiaj na Klekotach możemy zobaczyć kilka grobów. Oficjalnie najstarszy jest ten z metalowym kutym krzyżem. Jest to mogiła z czasów Powstania Styczniowego. Pozostałe dwa groby z krzyżami brzozowymi pochodzą z czasów II wojny światowej. W jednym zakopano 2 żołnierzy niemieckich i jednego radzieckiego którego sołtys z Broniszewa znalazł ich na swoim polu. W drugim spoczywa 2 żołnierzy niemieckich.

 

  Wycieczki po dawnych Klekotach nie sa wskazane. Na terenie tej miejscowosci znajdują siebardzo głebokie, niezasypane studnie. Wpadnięcie do którejś z nich może skończyć sie tragicznie.  Na północ od mogił w kierunku Strugi dobrze zachowane trzyliniowe szańce długości ok. 270 metrów. Jadąc traktem w kierunku Prusicka, po ok 2 km za Strugą natkniemy się z kolei na niemych świadków historii z 1914 roku - dobrze zachowane umocnienia wojsk austriackich.  

 

Kruszyna

  • Facebook Clean Grey
  • Twitter Clean Grey
  • LinkedIn Clean Grey

© 2016 by Jurek Peszke. Proudly created with Wix.com

bottom of page